سینما یا هنرهفتم در اواخرقرن ۱۹(سال ۱۸۹۵) توسط برادران لومیرفرانسوی اختراع شد که با تصاویرمتحرک خویش تماشاگران را به حیرت انداختند تا اینکه آهسته آهسته این هنرهمگانی شد و تمام دنیا را به تسخیر درآورد.
آشنایی مردم ما با فیلم و سینما برمیگردد به عصرسلطنت شاه امان الله، شاه درطی سالهای ۱۹۲۷– ۱۹۲۸ میلادی سفرششماهه ای به اروپا داشت ودرآنجا با تماشای فلمهای سینمایی مجذوب این هنر شد و دانست که سینما یکی از بهترین و موثرترین وسیله ای است که میتوان با نمایش فیلم مردمش را از پیشرفت و ترقی جهان آگاه ساخت.
همان بودکه هنگام بازگشت چندپایه دوربین و پروژکتورو فیلم هایی را با خود به افغانستان می برد و درباغ عمومی پغمان که یکی از مراکز تفریحی و محل تجمع مردم بود بنمایش گذاشته میشد و نیزدستوراعمار چند باب سیما را صادر کرد که میتوان ازسینما بهزاد و سینما تیاترپغمان بعنوان اولین سینمای افغانستان نام برد
البته فیلمها که درین زمان صامت یا بدون صدا بود گفته شده که در گوشه ازستیژ مرحومان استادفرخ افندی و استادغلام حسین پدراستاد مرحوم سرآهنگ با نواختن ویلون و پیانو تماشاچیان را مصروف نگهمیداشتند.
متأسفانه با فروپاشی پادشاهی امیر امان الله خان سینما نیز برای سالیان طولانی بباد فراموشی سپرده شد و به سینما تیاترپغمان نیزآتش زده شد.
سال ۱۳۲۵ حدود۲۰ سال ازسلطنت ظاهرشاه سپری شده بود که مرحوم عبدالرشیدلطیفی پدرتیاترافغانستان سناریویی نوشت تحت نام ( عشق و دوستی ) و قراردادساختن این فیلم مشترک با کمپنی فلم سازی ” شور” در لاهور هند دیروزی و لاهور پاکستان امروزی به عقد رسید که جانب افغانی عبدالرحمان بینا، نشاط ملک خیل ، احمدضیا و دیگران نقش هایی را بعهده گرفتند
سال ۱۳۴۳براساس سناریوی فیض محمدخیرزاده فلم نیمه مستند و نیمه هنری ( مانند عقاب) در نوار۱۶ ملی متری تهیه شد
سال ۱۳۴۷ بکمک امریکا موسسه افغان فلم ایجاد شد تولیدات سینمایی افغان فلم صرفا فیلمهای خبری از کار و فعالیت دولت بود و اندکی هم مستندسازی. و این عاشقان هنرسینما بودند که داشتن کمترین امکانات، بارساختن فیلم های هنری را نیز بعهده گرفتند نخستین فلم هنری موسسه افغان روزگاران نام داشت که شامل سه بخش بود.
طلبگار – به کارگردانی عبدالخالق علیل – فلمبردار سونه رام تلوار با هنرنمایی محبوبه جباری، میمونه غزال، استادرفیق صادق، خان آقا سرور
– بکارگردانی انجنیرمحمدعلی رونق رژیسورتیاتر،فلمبردارسونه رام تلوار و معروف ترین هنرپیشه های این فلم عبارتند از: مشعل هنربار، ،فریده شایان، غزال ابراهیمی، حبیبه عسکر، حریف نجیمی، اخترپیکر
قاچاقبران – که مسئولیت کارگردانی آنرا سلطان حمیدهاشم بعهده داشت ، فلمبردار– صدیق امین زی با هنرنمایی استادعبدالقیوم بیسد، وهاب صنعتگر،پروین صنعتگر، حیات الله خروش، یحیی شورانگیز،خان آقا سرور، عزیزالله هدف، عبدالله عادل و دیگران.
دومین محصول هنری موسسه افغان فلم اندرز مادر نام داشت که سناریست و کارگردانش خالق علیل و فلمبردارمحمود نوری بود.
سومین فلم هنری افغان فلم درزمان جمهوریت محمدداودخان ساخته شد بنام (روزهای دشوار) که دو کارگردان داشت دوکتوررفیق یحیایی و ولی لطیفی ، فلمبردارسونه رام تلوار.
فلم هنری دیگری که درزمان جمهوریت محمدداودخان ساخته شده فلم (رابعه بلخی ) بود با سناریوی عبدالله شادان که بسرمایه محمدنذیر و کارگردانی داودفارانی تهیه شد
نقش های مرکزی را درین فیلم عبدالله شادان، سیما شادان، محمدنذیر، فتح الله پرند و داود فارانی بعهده داشتند. فلم مجسمه ها ميخندند درسال ۱۳۵۴ به سرمايه گذاری آريانا فلم با کارگردان توريالی شفق، فلمبردارانجنيرلطيف،هنرپيشگان:ذکيه کهزاد، عبدالله خموش، محمد جان گورن، فتح الله پرند، عبدالله وطندوست و دیگران ساخته شد
فلم غلام عشق: سال تولید ۱۳۵۶ سناريست داود فارانی، کارگردان توريالی شفق، فلمبرداران: انجنيرلطيف وعبدالقادرطاهری. هنرپيشگان: شاه جهان، فتح الله پرند، مينا شفق، محمدجان گورن، قادرفرخ، اکرم خرمی، سيد علی عالمی، سلام سنگی، مجيدغياثی، وطندوست، مندوزی، بصيره خاطر ه ، عارف الدين ومحمدموسی رادمنش.
با سقوط رژیم سردار محمد داود و رویکارآمدن حکومت چپی ها سینما درافغانستان به اوج میرسد.
سینما ,فیلم ,ای ,آهسته ,شاه ,سینمایی ,شد و ,را به ,هنر شد ,این هنر ,مجذوب این
درباره این سایت